Category "Uncategorized"

น้ำประสานดีบุก หรือน้ำประสานทองดีบุก เป็นเกลือแอมโมเนียมคลอไรด์(Ammonium chloride) มีสูตรเคมีเป็น NH4CI ชื่อสามัญอื่นที่ใช้เรียกมี Ammonium muriate, Sal Ammoniac หรือ Salmiac แขกเรียก “นวสาร”(Navasara) ในภาษาสันสกฤต น้ำประสานดีบุกเป็นของเทศ โดยมากมาจากอินเดียและเปอร์เซีย ได้จากกากที่เหลือจากการเผาไหม้ในเตาเผาอิฐที่ใช้มูลสัตว์ โดยเฉพาะมูลอูฐแห้งเป็นเชื้อเพลิง กากที่ได้นี้มักมีสีขาวหม่นหรือสีน้ำตาล เอามาละลายน้ำร้อนแล้วกรองเมื่อร้อน น้ำที่กรองได้ทิ้งให้เย็นและน้ำระเหยไปหมด ก็จะได้น้ำประสานดีบุกในรูปผงสีขาว เยิ้มง่าย ปัจจุบันเตรียมได้จากปฏิกิริยาเคมีระหว่างน้ำแอมโมเนีย(ammonia water หรือ ammonium hydroxide)...

เทียนข้าวเปลือกมีรูปร่างลักษณะเหมือนข้าวเปลือก(paddy) เต็มเม็ด แขกนิยมเอาไปกินกับหมากเพื่อให้ปากหอม บางทีเรียก “ยี่หร่าหวาน” มีชื่อสามัญว่า “Sweet fennel” ได้จากผลแก่แห้งของพืชที่มีชื่อทางพฤกษศาสตร์ว่า Foeniculum vulgare Mill. var. dulce(Mill.) Thell. จัดอยู่ในวงศ์ Umbelliferae พืชชนิดนี้เป็นพืชพื้นเมืองของบริเวณทะเลเมดิเตอร์เรเนียน เป็นพืชขนาดเล็กที่มีอายุหลายปี หรืออายุ ๒ ปี ลำต้นตั้งตรง แตกกิ่งก้าน มีกลิ่นหอม สูง ๙๐-๒๑๐ ซม. ใบรูปไข่ เมื่อดูแนวรูปใบโดยรวม...

ทองคำเปลว(gold leaf) เป็นทองคำที่ตีแผ่ให้บางที่สุด มีความหนาน้อยกว่า ๐.๐๐๐๑ มม. เตรียมได้จากการตีทองคำบริสุทธิ์ร้อยละ ๙๙.๘ ระหว่างแผ่นหนัง ซึ่งรองด้วยกระดาษฟาง การทำทองคำเปลวมักจะทำที่ใต้ถุนบ้านและกางมุ้งตรงที่จะทำ เพื่อป้องกันไม่ให้ลมพัดผ่าน จะตีด้วยค้อนไปเรื่อยๆ ผลัดกันตีทั้งวันทั้งคืน จนกระทั่งได้ทองคำเปลว ซึ่งเป็นแผ่นทองที่บางมาก (ทองจัดเป็นโลหะที่สามารถตีได้บางมากที่สุด) ผู้ที่รู้วิธีทำมักจะเก็บวิธีทำไว้เป็นความลับ ไม่ถ่ายทอดทั่วไป ผู้จะเรียนรู้จะต้องสาบานว่าจะไม่บอกวิธีทำกับชาวต่างชาติ แผ่นทองคำที่หนากว่าทองคำเปลวขึ้นมาหน่อยหนึ่ง โบราณเรียก “ทองประทาศี” ฝรั่งเรียก “gold foil” ซึ่งในรัฐบาลหลวงพิบูลสงครามได้ประกาศให้อาชีพทำทองคำเปลวเป็น ๑ ใน ๑๗...

ชื่อสามัญ Asparagus pea, Goa bean, Manila pea หรือ Winged bean ชื่อทางพฤกษศาสตร์ Psophocarpus tetragonolobus (L.) DC. ชื่อวงศ์ Leguminosae ถั่วพูเป็นไม้เถาเลื้อยพัน มีอายุนานหลายปี มีรากเป็นหัวใต้ดินไว้สะสมอาหาร มีใบเป็นใบประกอบแบบขนนก เรียงสลับกัน มีใบย่อยรูปไข่แกมรูปกระสวย หรือรูปไข่แกมรูปขอบขนาน ๓ ใบ ออกดอกเป็นช่อที่ซอกใบ ดอกย่อยเป็นรูปดอกถั่ว มีกลีบดอกเป็นสีม่วงแกมน้ำเงินหรือขาว มีผลเป็นฝักแบนๆ...

ตะกั่ว(lead) เป็นธาตุโลหะชนิดหนึ่ง มีสัญลักษณ์ทางเคมีเป็น Pb มาจากภาษาละตินว่า “Plumbum” มีเลขจำนวนอะตอม ๘๒ น้ำหนักอะตอม ๒๐๗.๑๙ จุดหลอมตัว ๓๒๗.๔๓ องศาเซลเซียส จุดเดือด ๑,๖๒๐ องศาเซลเซียส ความถ่วงจำเพาะ ๑๑.๓๕ โลหะตะกั่วมีสีเงินหรือสีเทาอมฟ้า มันวาว ตรงส่วนที่ตัดหรือหลอมใหม่ ทิ้งไว้ในอากาศจะหมองเป็นสีเทาแก่หรือดำ เพราะเกิดเป็นออกไซด์เคลือบบางๆ อ่อน รีดเป็นแผ่น หรือใช้มีดตัดเฉือนได้ ตะกั่วเป็นโลหะหนัก เป็นตัวนำไฟฟ้าและนำความร้อนที่เลว ทนต่อการผุกร่อน จึงใช้เป็นตัวเคลือบหรือฉาบได้ดี...

เป็นของที่มีรสร้อน เป็นพิกัดยาที่ประกอบด้วยเครื่องยา ๓ อย่าง ในปริมาณที่เท่าๆ กัน คือ พริกไทย(Piper nigrum L.) ดีปลี(Piper retrofractum Vahl) และขิงแห้ง(Zingiber officinalis Roscoe) ในบางตำราอาจเขียนเป็น ตรีกะฏุก หรือ ตรีกระฏุก ก็มี สรรพคุณทางยาโบราณ ตรีกฏุกมีสรรพคุณใช้แก้โรคที่เกี่ยวกับลมในร่างกาย เสมหะ และดี ที่อยู่ในกองธาตุ กองฤดู กองอายุ และกองสมุฏฐาน...

ดีบุกดำเป็นของที่ประสมกันระหว่างดีบุกกับสังกะสีและโลหะอื่น โบราณเรียก “ชิน” หรือ “ตะกั่วดำ” เพราะมีสีดำ หรือเกือบดำ ถ้ามีเงินผสมอยู่มากเนื้อก็จะแน่น แข็ง มีสีดำ เรียกว่า “ชินวร” **ดีบุก(tin) เป็นธาตุโลหะชนิดหนึ่ง มีสัญลักษณ์ทางเคมีเป็น Sn มาจากภาษาละตินว่า “Stannum” มีเลขจำนวนอะตอม ๕๐ น้ำหนักอะตอม ๑๑๘.๖๙ จุดหลอมตัว ๒๓๑.๘๙ องศาเซลเซียส จุดเดือด ๒,๒๗๐ องศาเซลเซียส โลหะดีบุกมีสีขาว วาว...

ดินสอพอง(Marl) เป็นแคลเซียมคาร์บอเนต(calcium carbonate, CaCO3) ที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ มีสีขาวขุ่น ร่วม ละเอียด พบมากที่จังหวัดลพบุรี การทำดินสอพองนั้นทำได้โดยการขุดหลุมหรือบ่อบริเวณที่มีดินสอพองสะสมอยู่ ซึ่งส่วนมากมักมีทรายปนอยู่ด้วย เอาน้ำฉีดลงไปในบ่อ แล้วระแนงกวน ทรายซึ่งหนักกว่าจะตกตะกอนเร็วกว่า ดินสอพองจะแขวนตะกอนลอยอยู่ในน้ำนานกว่า ตักน้ำที่มีดินสอพองขึ้นมากรองเอาสิ่งสกปรกต่างๆ ออกจนสะอาดใส่ภาชนะทิ้งไว้จนดินสอพองตกตะกอน จึงเอามาทำให้แห้ง โดยการเทและเกลี่ยผึ่งแดดไว้บนผืนแผ่นผ้า (น้ำจะซึมลงไปภายใต้ ทิ้งให้ดินสอพองแห้ง) จากนั้นจึงอาจเอาไปเตรียมเป็น “ดินสอพองแผ่น” หรือ “ดินสอพองแท่ง” หรือ “ดินสอพองเม็ด” เพื่อนำไปใช้ประโยชน์ต่อไป คนไทยสมัยโบราณนิยมใช้ดินสอพองที่ผสมน้ำหอม แล้วหยอดเป็นเม็ดเล็กๆ...

เป็นเกลือโพแทสเซียมไนเตรต(Potassium nitrate) บริสุทธิ์หรือเกือบบริสุทธิ์ มีสูตรเคมี KNO3 โบราณได้ดินประสิวจากขี้ค้างคาว เตรียมได้โดยการต้มเคี่ยวขี้ค้างคาว แล้วกรองขณะร้อนแล้วทิ้งไว้ให้เย็น จะมีเกล็ดสีขาวของดินประสิวเกาะตามข้างภาชนะที่ต้มนั้น แล้วเก็บเอาเกล็ดขาวๆ นั้นมาใช้ เรียกว่า “ดินประสิวขาว” ตำราสรรพคุณยาโบราณว่า ดินประสิวมีรสเค็ม ปร่า เย็น มีสรรพคุณขับลมที่คั่งค้างตามเส้น ถอนพิษ ขับปัสสาวะ ใช้ภายนอกสำหรับทาแก้คันตามผิวหนัง ดินประสิวขาวนอกจากใช้เป็นยาแล้ว ยังใช้ผสมทำดินปืน ทำดอกไม้เพลิง ใส่อาหารหมักดอง เช่น ปลาร้า ปลาเจ่า แหนม (คำ...

“ชาด” เป็นของอย่างหนึ่งที่มีสีแดงสด เป็นผงก็มี เป็นก้อนก็มี ในทางเคมีมักมี mercuric sulphide(HgS) เป็นองค์ประกอบ มีอยู่หลายชนิด คือ ๑. ชาดก้อน หรือ ชาดอ้ายมุ่ย ที่เรียกเช่นนี้เพราะมาจากเมือง “เอ้หมึง” ของจีน ชนิดนี้จีนเรียก “ซิ่งซา” เป็น “ดินแดง” จากธรรมชาติ (natural vermilion) ที่มีองค์ประกอบหลักเป็น mercuric sulphide(HgS) ๒. ชาดหรคุณ หรือ...